📌 Z Cyklu „Bo Kosakowo to Gmina Otwarta na Potrzeby Społeczne”

➡️Nikotynizm

Wydawać by się mogło, że w dzisiejszych czasach ogólnodostępnej wiedzy, wielu wyników badań, większej świadomości społeczeństwa nikogo nie powinno się przekonywać o szkodliwości palenia tytoniu. Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym produktem o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Miliony palących Polaków to zwyczajni ludzie, którzy są uzależnieni.

Papieros zawiera przeciętnie od 15 do 20 mg nikotyny, a podczas palenia do krwi przenika około 1 mg tej substancji psychoaktywnej. Nikotyna to alkaloid o cierpkim zapachu i drażniącym smaku występujący w roślinach: Nicotiana tabacum, Nicotiana rustica, Nicotiana persica, w stężeniu od 0,6% do 0,9%. Najpopularniejszą formą przyjmowania nikotyny jest palenie tytoniu (papierosy, fajki, cygara), ale może być on również żuty lub wciągany do nosa (tabaka).
Dlaczego papierosy mogą być aż tak bardzo niebezpieczne?
W skład dymu papierosowego wchodzi około 4000 związków, z których wiele zagraża zdrowiu, np.:
• nikotyna – podstawowy składnik, insektycyd kontaktowy, silna trucizna,
• substancje smoliste,
• aceton – rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów,
• tlenek węgla – czad, występujący w spalinach,
• chlorek winylu – wykorzystywany w przemyśle tworzyw sztucznych,
• cyjanowodór – kwas pruski używany do ludobójstwa w komorach gazowych,
• arsen – trucizna, składnik chemicznych środków bojowych,
• polon – pierwiastek promieniotwórczy,
• kadm – silnie trujący metal strategiczny,
• amoniak – stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów mineralnych,
• naftalen – środek owadobójczy,
• fenol – kwas karbolowy, składnik środków żrących.


Uzależnienie od palenia papierosów jest powszechnym zjawiskiem. Wiele osób sięga po nikotynę, gdy przeżywa wysoki poziom stresu bądź po prostu odczuwa głód nikotynowy. Szacuje się, iż ponad 80 proc. palaczy deklaruje chęć rzucenia palenia. Niestety często nie potrafią tego zrobić lub próby są bezskuteczne. Uzależnienie od nikotyny porównywalne jest niekiedy z uzależnieniem od ciężkich narkotyków. Głód nikotynowy potrafi całkowicie zdestabilizować nasze życie.


Palenie tytoniu jest nałogiem wywoływanym przez dwa wzajemnie oddziałujące na siebie uzależnienia: farmakologiczne uzależnienie od nikotyny oraz uzależnienie behawioralne.
• Uzależnienie farmakologiczne jest związane z powstawaniem tolerancji oraz objawami odstawienia. Tolerancja polega na konieczności podawania coraz większych dawek w celu otrzymania takiego samego efektu. Jest to spowodowane zwiększeniem aktywności enzymów, które metabolizują nikotynę oraz przystosowaniem układu nerwowego poprzez zmianę liczby receptorów dla nikotyny w celu zachowania prawidłowej czynności tego układu.
• Uzależnienie behawioralne jest związane ze zmiennością zachowań osoby palącej. Na początku mamy do czynienia z ciekawością w tym zakresie, następnie nauką palenia, aż wreszcie pojawia się nawyk. Odruch warunkowy pojawia się m.in. na skutek czynników wewnętrznych, np. chęci poradzenia sobie ze stresem oraz zewnętrznych, środowiskowych, jak proponowanie papierosa przez otoczenie.


Skala zagrożeń związanych z nałogiem tytoniowym nie została do końca zbadana. Mimo to, nawet dotychczasowe wyniki wykazują cały szereg problemów medycznych wynikających bezpośrednio z palenia tytoniu. Wieloletnie palenie tytoniu może powodować choroby ze strony układu oddechowego, krwionośnego i pokarmowego (m.in.: nowotwory płuc, krtani, nowotwory jamy ustnej, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, rozedmę, astmę, chorobę wieńcową, zawał serca, miażdżycę, choroby naczyniowe mózgu, udar mózgu, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, raka pęcherza moczowego, raka szyjki macicy, raka prącia, raka trzustki, raka żołądka, raka warg, raka gardła, raka przełyku, mniejsza potencja seksualna, zaburzenia erekcji, impotencja i niepłodność, częste infekcje górnych dróg oddechowych, insulinooporność czy zaćmę).


Gdy palimy papierosy, nie tylko narażamy siebie, ale i osoby z naszego otoczenia. Na początku lat dziewięćdziesiątych dzięki licznym badaniom klinicznym wykazano związek między narażeniem na dym tytoniowy a występowaniem ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego czy też objawów klinicznych astmy oskrzelowej. Istnieje wiele dowodów naukowych na szkodliwość biernego palenia, które powoduje te same problemy, co palenie czynne.
Według oficjalnego stanowiska Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) poza zakażeniami dolnych dróg oddechowych spowodowanymi biernym paleniem, występują częstsze objawy podrażnienia dróg oddechowych, objawy astmy, zapalenie ucha środkowego, zwiększone ryzyko wywołania syndromu nagłej śmierci dziecka, zespołu nagłej śmierci niemowląt (tzw. śmierć łóżeczkowa) oraz takie nieswoiste zmiany, jak występowanie zaburzeń zachowania lub trudności w nauce.
Wdychanie dymu tytoniowego, czyli bierne palenie, jest równie niebezpieczne jak palenie czynne. Zapalając kolejnego papierosa pamiętajmy więc, że nie tylko trujemy siebie ale i osoby z naszego otoczenia.


Według ekspertów, nikotynizm to jeden z najtrudniejszych do przezwyciężenia nałogów. Palacze niejednokrotnie próbują rzucić palenie bez żadnych rezultatów. Warto mieć świadomość korzyści płynących z niepalenia. Za abstynencją nikotynową przemawiają nie tylko argumenty zdrowotne i chęć uniknięcia chorób czy powikłań, ale również względy finansowe. Rezygnując z zakupu paczki papierosów, w perspektywie długofalowej można zaoszczędzić naprawdę sporo gotówki.
Ponadto, nie paląc, po dwunastu godzinach od ostatniego papierosa stężenie tlenku węgla we krwi wraca do normy. Po tygodniu organizm oczyszcza się z nikotyny, po miesiącu – ustępują kłopoty z oddychaniem, po trzech miesiącach – poprawia się stan i funkcje układu krwionośnego, po pięciu latach – ryzyko zgonu na raka płuc zmniejsza się o połowę, a do piętnastu lat – prawdopodobieństwo zapadnięcia na chorobę wieńcową będzie takie samo, jak u osoby, która nigdy nie paliła.


Papierosy niszczą zdrowie i skracają życie. Nigdy nie jest za późno, by przestać palić. Palenie jest już niemodne i czyni z człowieka niewolnika nałogu, ograniczając jego niezależność.


Zatoński W., Jak rzucić palenie.Teesson M., Degenhardt L., Uzależnienia. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne dla terapeutów.https://portal.abczdrowie.pl/uzaleznienie-od-papierosowhttps://www.doz.pl/czytelnia/a13386-Uzaleznienie_od_palenia_papierosow._Skad_sie_bierzehttps://dimedic.eu/pl/wiedza/nikotynizm-objawy-skutki-definicja-leczenie