Mimo, że tradycja opieki społecznej w Polsce sięga początków XII wieku i wiąże się z działalnością zakonów i stowarzyszeń religijnych, a pierwsze wzmianki o zorganizowanych formach pomocy dotyczą już XVII wieku, instytucja pomocy społecznej nigdy nie znajdowały się w centrum polskiej polityki. Dopiero po pierwszej wojnie światowej w konstytucji znalazł się zapis, że „każdy obywatel ma prawo do opieki państwa nad jego pracą, a w razie braku pracy, choroby, nieszczęśliwego wypadku i niedołęstwa – do ubezpieczenia społecznego, które ustali osobna ustawa”. Uchwalenie przez Sejm Ustawy z dnia 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej dało w Polsce początek państwowego systemu opieki zdrowotnej. Dobrowolność została zastąpiona obowiązkiem udzielania świadczeń z funduszy publicznych.
Ustawa ta przetrwała ponad pół wieku.
Wracając do braku zainteresowania tematem pomocy społecznej, to mógł on w tym okresie wynikać z faktu, że od samego początku funkcjonowania pomocy społecznej pojawiały się głosy o szybkim zaniku tej instytucji, czy też o przejęciu jej roli przez dynamiczniej rozwijające się instytucje.
W okresie międzywojennym, a potem w latach 1945-1990 opieka społeczna przechodziła różne przekształcenia, a w latach sześćdziesiątych została podporządkowana strukturom służby zdrowia.
Rok 1970 wprowadził zarys obecnych struktur. Utworzono zespoły opieki zdrowotnej z wyodrębnionymi działami pomocy społecznej. Działalność ich polegała na udzielaniu świadczeń materialnych, organizacji pomocy środowiskowej i koordynacji działań.
Przeniesienie, po czterech dekadach, obszaru opieki społecznej z resortu zdrowia do resortu pracy, nastąpiło 6 kwietnia 1990 r. mocą ustawy o przekazaniu ministrowi pracy i polityki socjalnej działań z zakresu pomocy społecznej. Wiosną 1990 r. miejskie i gminne rady narodowe zaczęły powoływać jednostki organizacyjne w postaci ośrodków pomocy społecznej, które przejmowały wszystkie zadania z zakresu pomocy społecznej. Wyłączono „opiekę społeczną” z zakresu działań Ministerstwa Zdrowia i pod nazwą „pomoc społeczna” włączono do kompetencji Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Ostatnim elementem zmiany było przyjęcie pierwszej od czasów II Rzeczpospolitej ustawy o pomocy społecznej 29 listopada 1990 r. Ustawa ta odpowiadała ówczesnym potrzebom i określiła miejsce pomocy społecznej w systemie zabezpieczenia społecznego. Kładła nacisk na rozwój form pomocy niematerialnej, wprowadziła pracę socjalną oraz różne formy poradnictwa. System pomocy społecznej objął pomoc środowiskową oraz instytucjonalną. Ustawa określiła zadania organów administracji rządowej i samorządowej.
W dzisiejszych czasach pomoc społeczna nie tylko wspiera osoby i całe rodziny, ale też umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych*, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Głównym celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwianie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Powołane w tym celu Ośrodki Pomocy Społecznej prowadzą szereg zadań, które w przyszłości pozwolą takim jednostkom się usamodzielnić oraz umożliwią im integrację ze środowiskiem.
Pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej starają się również wprowadzać działania zapobiegające powstawaniu sytuacji powodujących konieczność korzystania z pomocy społecznej. W wielu przypadkach taka pomoc udzielana jest na zasadach współdziałania, aby mobilizować osoby potrzebujące do aktywnego i samodzielnego działania i rozwiązywania trudnych sytuacji życiowych.
Pomimo ponad 100-letniej tradycji, wielu przemian i wzrastającej złożoności struktur, które mają dotrzymywać kroku rosnącym potrzebom mieszkańców, rozwój pomocy społecznej w Polsce jest daleki od stanu, który można by określić mianem końcowego. Zmiany cywilizacyjne, gospodarcze i społeczne powodują, że Ośrodki Pomocy Społecznej nie zawsze są w stanie sprostać wszystkim potrzebom mieszkańców.
Mimo nie zawsze sprzyjających warunków i możliwości Pomoc Społeczna w Gminie Kosakowo ciągle się rozwija i doskonali standardy prowadzonych przez siebie usług, realizując działania, których głównym celem jest pomoc i wsparcie mieszkańców Gminy Kosakowo.
*Trudne sytuacje życiowe to w tym przypadku okoliczności wymienione w art. 7 ustawy o pomocy społecznej m.in. ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, alkoholizm lub narkomania, zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe, klęski żywiołowe lub ekologiczne z uwzględnieniem dochodu niższego od kryterium dochodowego.
M.Brenk-K.Chaczko-R.Pląsek, 100 lat systemu pomocy społecznej w Polsce.
Majka Łojko, Pomoc Społeczna Wczoraj I Dziś. Nowe Wyzwania – Stare Problemy.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r.poz. 1876 z późn. zm.)
https://www.gov.pl/web/rodzina/pom-spol-system-pomocy-spolecznej-w-polsce?fbclid=IwAR01tFx6jq1DhsliRcTTj3nmeMxOMdHO2Vym7iBDzceT6kHVJHjh-U-zzMs
